Spiritualiteit binnen de islam

In de naam van Allah, de Meest Barmhartige en de Genadevolle.

In mijn allereerste blog wil ik iets dieper ingaan over het spirituele aspect van de Islam. Als we het hebben over spiritualiteit of mindfulness, denkt men vaak dat je een of andere zweverige type bent. Deze termen worden geassocieerd met Yoga en een healthy bewuste lifestyle. Bij spiritualiteit binnen religie denken mensen gelijk vrijwel altijd aan het Hinduisme of Boeddhisme. De boeddhistische aanpak van de mindfulness-meditatie een goed voorbeeld van een moderne methode die je vandaag de dag overal tegenkomt. Iedereen is tegenwoordig opzoek naar innerlijke rust d.m.v. een holistisch leven leiden en jezelf écht te leren kennen. Maar hoe spiritueel zijn moslims eigenlijk?

Spiritualiteit in Islam

De spiritualiteitstraditie binnen de Islam is vrij onbekend en wordt eigenlijk nooit over gesproken. Van alle belangrijke ‘spirituele filosofieën’ in de wereld, wordt de islamitische spiritualiteitstraditie het minst onderzocht. In deze tijd wordt er over de Islamitische traditie meestal alleen in termen gesproken van misopvattingen van het Westen, waarbij de nadruk ligt op de onderdrukking van de vrouw en de islamitische wetgeving (shari’ah).

De diepgaande, mooie, rustgevende, spirituele en morele dimensies van de Islam worden verwaarloosd en in de doofpot gegooid. Wist je trouwens dat de eerste ‘mental-health’ ziekenhuis ooit is opgericht in de 7e/8e eeuw door moslims in Baghdad? Waarschijnlijk niet, maar daar zal ik in een andere blogpost meer over vertellen Insha’Allah!

Spiritualiteit binnen de Islam is meer dan alleen ‘het vinden van rust’, of het hebben van een bepaald spiritueel gevoel. Het is het vertrouwen hebben in God, Zijn woorden en de Sunnah van de Profeet Mohamed oprecht nastreven. Het is de verbinding met Hem behouden door het gebed en de toewijding om Hem lief te hebben én op Zijn pad te blijven tot De Dag waarop we Hem ontmoeten.

Het is dus een ‘life journey’ van groei, oprechtheid en toewijding aan onze Schepper. In verhouding met de hedendaagse ‘spiritualiteit’ is de Islam geen ‘moment opname’. Het is een constante spirituele toewijdig door middel van aanbidding. De aanbidding in de Islam is het streven naar een gezonde geestelijke gezondheid en groei die voorbij al het materialistische gaat. Onze reis op deze wereld is slechts een brug naar onze échte eindbestemming; Het Hiernamaals.

Als een gelovige moslim is zelfkennis erg belangrijk en essentieel voor onze spirituele ontwikkeling. Men moet het ‘binnenste’ van zichzelf kennen om het te kunnen verbeteren en zijn ziel én hart te kunnen zuiveren. Onze ziel (innerlijk-zelf) bestaat uit vier delen: het hart (qalb), de geest (ruh), het zelf of ego (nafs) en het verstand (‘aql). Elk deel laat een ander aspect van de ziel zien. Alhoewel al deze delen met elkaar samenwerken is er ook sprake van een overlapping. Vaak worden de delen van onze ziel door elkaar gehaald en gebruiken we de woorden ‘hart’ of ‘ik’ om onszelf als ‘geheel’ te omschrijven. Maar voor onze spirituele ontwikkeling is het belangrijk dat we de verschillen van deze delen kennen.

Waarschijnlijk heb je wel eens van hem gehoord, maar ik wil je kennis laten maken met Imam Al Ghazali, (Abū Ḥāmid Muḥammad ibn Muḥammad al-Ghazālī  c. 1058 – 1111). Hij was een van de meest prominente en invloedrijke filosofen, theologen, juristen en mysticus (iemand die zich bezighoudt met het bovennatuurlijke) binnen de Islam. Al-Ghazali legt de verschillende betekenissen van bovenstaande vier delen van onze ziel uit in zijn boek; Kitab Sharh ‘Aja’ib al-Qalb. Elke deel van onze ziel heeft meer dan één betekenis, afhankelijk van de context.

Het belang van zelfkennis

Nou zul je vast denken “maar hoezo moet ik mijn ziel leren kennen, waar is het goed voor?”. Allah zegt in de Koran: En wees niet zoals degenen die Allah vergaten, waarop Hij hen zichzelf deed vergeten. Dat zijn de overtreders (59:19). Hier zegt Allah dat wanneer wij hem vergeten, wij onszelf vergeten. En dit leidt uiteindelijk tot een zonde, omdat we hierdoor toegeven aan onze lusten. Door onszelf te leren te leren kennen, worden onze harten geopend voor de kracht en barmhartigheid van Allah (swt).

het mysterie van onze rūh

Bovenstaande quote van Al Ghazali heeft wat uitleg nodig en moeten we niet verkeerd begrijpen. Door onszelf te leren kennen betekent het niet letterlijk dat we God leren kennen alsof hij een van ons is. Wanneer wij onze menselijkheid, beperktheid én onze imperfecties leren kennen, proeven we maar slechts een beetje van Allah’s oneindige en volmaakte natuur. Om Allah te leren kenen, moeten we leren om het leven te omarmen zoals het is. En reflecteren op onze daden in plaats van altijd proberen eraan te ontsnappen en het te negeren.

De manier waarop onze geest onze lichaam bezielt is nog steeds één van de grootste mysteries van ons universum. Omdat het onderdeel is van “het onzichtbare/ongeziene” (al-gayb) kan geen enkel mens het bestuderen door middel van een wetenschappelijke methode. Allah zegt in de Koran;

وَيَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلرُّوحِۖ قُلِ ٱلرُّوحُ مِنۡ أَمۡرِ رَبِّي وَمَآ أُوتِيتُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ إِلَّا قَلِيلٗا

En zij vragen jou over de ziel. Zeg: “De kennis over de ziel is bij mijn Heer. En van (Allah’s verheven) kennis wordt jullie maar weinig gegeven.”

Surah al-Isra’ 17:85

Zoals je hierboven kunt lezen heeft Allah maar weinig kennis over onze ziel gegeven. De volledige kennis ligt bij hem, want hij is Al-Alim (De Al Wetende). De samenstelling van onze ziel heeft dus een bovennatuurlijke kwaliteit die alleen Allah kent. Deze kwaliteit reflecteert overigens ook op de eigenschappen van onze Schepper. Allah heeft leven in ons geblazen, waarmee we kunnen zien, horen en te kunnen waarnemen met onze hart. Hij is Al-Muhyi (De Gever van Het Leven). Subhannallah. Het menselijke ‘zijn’ bestaat dus uit het hart, de ziel, de zelf of ego en ons verstand.

Het hart is onze kern en het meest belangrijke van alle delen. De ziel is onze ‘hogere-ik’ die het hart beïnvloed om oprecht te zijn en goede daden te verrichten. De ego is onze ‘lagere-ik’ die zich toegeeft aan zijn behoeftes en continue de neiging heeft om zijn begeertes te volgen. Het verstand is het rationele gedeelte en de opslagruimte van onze gedachtes. Hier komt ons begrip vandaan en waarmee we kunnen nadenken.

ya nafsi, nafsi

Moslims moeten de aard van ons menselijke ziel, en de middelen die we nodig hebben om onszelf te zuiveren, goed in kaart brengen. We dienen een voorbeeld te nemen aan de Profeten en de rechtsgeschapene vóór ons. De echte VIP gasten in het Hiernamaals, zijn de gelovigen die tot Allah zijn gekomen met zuivere harten. Door ons bewustzijn te richten op een God die onvoorwaardelijk van ons houdt, wordt ons hart zuiver en vindt het rust. Hierdoor worden onze ego’s getransformeerd van wat de Koran de heersende, slechte en vernietigende nafs noemt (nafs-al-amara), naar de tevreden en vreedzame nafs (nafs-al-mutmainah). Zie hieronder de passages uit de Koran.

ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَتَطۡمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكۡرِ ٱللَّهِۗ أَلَا بِذِكۡرِ ٱللَّهِ تَطۡمَئِنُّ ٱلۡقُلُوبُ

Allatheena amanoe watatmainnu quloebuhum bithikri Allahi ala bithikri Allahi tatmainnu alquloeb.

“Degenen die geloven (hebben) harten (die) rust vinden in het gedenken van Allah. Weet, door het gedenken van Allah komen de harten tot rust!”

Surah Ar-Rad | 13:28

وَمَآ أُبَرِّئُ نَفۡسِيٓۚ إِنَّ ٱلنَّفۡسَ لَأَمَّارَةُۢ بِٱلسُّوٓءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّيٓۚ إِنَّ رَبِّي غَفُورٞ رَّحِيمٞ 
Wama obarrio nafsee inna annafsa laammaratun bissoei illa ma rahima rabbee inna rabbee ghafoerun raheem
“…..Waarlijk, de (mens) zelf is geneigd naar het slechte…..”

 Surah Yusuf | 12:53

 

يَٰٓأَيَّتُهَا ٱلنَّفۡسُ ٱلۡمُطۡمَئِنَّةُ
Ya-ayyatuha annafsu almutmainna
“.”O ziel die rust gevonden heeft,”

Surah Fajr | 89:27

mijn #goals

We zijn anno 2021 alleen maar bezig met de oppervlakte van ons leven. We zijn eigenlijk alleen maar bezig met hoe de buitenwereld ons ziet. Door middel van social media laat iedereen alleen zien wat ze willen dat jij ziet. Iedereen is extreem geobsedeerd door geld en uiterlijke verzorging. Begrijp me niet verkeerd, persoonlijke verzorging en geld verdienen is belangrijk, maar hoe fit is jouw ziel en wat is de saldo van jouw goede daden? Zijn die ook ‘Akhira-ready’? Mijn ultieme doel is het behoren tot de mensen van Jannah. En niet de eerste etage van Jannah. Nee. Het allerhoogste, namelijk; Jannatul Firdaus. Als moslim zijnde willen we allemaal zo een hoge rang bereiken in het Hiernamaals. Als we dit willen behalen, dienen we heel erg hard te werken aan onszelf op deze Dunya.

Ik neem jullie graag mee op mijn soul-cleanse journey en deel ik alle kennis, tips en tricks met jullie. Moge Allah ons de standvastigheid geven om onszelf te zuiveren van al het slechte, ons van de inwoners maken van Jannahtul Firdaus en onze kennis vermeerderen.
Allahoema Ameen.

سبحانه و تعالى – Allahu A’lam
En Allah weet het beste. Alles wat ik schrijf dat goed en waar is, is afkomstig van Allah (swt), en alles wat ik verkeerd schrijf, is een fout van mezelf. Moge Allah mij vergeven, Ameen.